Bilişsel Davranışçı Terapi, Maruz Bırakarak Tepki Önleme ve Obsesif Kompulsif Bozukluk
Obsesif kompulsif bozukluğun ayırıcı özellikleri kişinin günlük yaşamındaki işlevselliğini etkileyen ve sıkıntı yaratan takıntılı düşüncelerinin (obsesyonlar) ve bu düşüncelerden kaynaklı tekrar eden davranışlarının (kompulsiyonlar) olmasıdır. Obsesyonlar genellikle, kirlilik, cinsellik, agresyon gibi temaları içerirken, istenmeyen bu düşüncelerden kurtulmak veya nötrlemek için gelişen kompulsiyonlar, yıkama, kontrol etme, biriktirme gibi ritüelleri içerir. Obsesif-kompulsif bozukluğun davranışçı tedavisi; aşamalı olarak obsesyonlara maruz bırakmayı ve kaygıyı azaltmak için kullanılan davranışları engellemeyi içerir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’nin davranışsal terapi yaklaşımlarının etkililiğini önemli ölçüde iyileştirmesini bekleyebilir miyiz?
Davranışsal teknikler, obsesyonlara maruz bırakmayı ve sonrasında takip eden kompulsif davranışları veya kaygıyı nötrleme davranışlarını engellemeyi içerir. Maruz bırakma ve müdahale önleme (ERP) takıntıların neden olduğu kaygının doğal olarak alışkanlık kazanacğı ve bu nedenle takıntı ve buna bağlı zorunlu ritüelin sıklığının korku uyaranına tekrar tekrar maruz kalma ile önemli ölçüde azalacağı prensibine dayanmaktadır. ERP yönteminin etkili olduğu kanıtlanmış olmasına karşın bozukluğun tekrar etme olasılığı bilişsel davranışçı terapilere göre daha fazladır. Bilişsel çarpıtmaların ve işlevsiz inançların doğrudan ele alınmasının tedavi sürecinde ilaç tedavisi ve davranışsal terapilere göre daha etkili olduğu bilinmektedir.
Bilişsel-Davranışçı Teoriler obsesif-kompulsif bozukluğun tedavi sürecinde hangi temel bileşenleri içermektedir?
Bilişsel-Davranışçı Terapi ise doğrudan obsesif-kompulsif bozukluk için geliştirilmemiş olup diğer bozukluklar için kullanılan teknikleri içerir. Bilişsel-Davranışçı Terapide hedeflenen ilk adım, danışanı bilişsel model hakkında bilgilendirmek, hatalı yorumlamaları, davranışları ve kaçınmaları belirlemek gibi tekniklerle farkındalık sağlamaktır. Daha sonra bilişsel yeniden yapılandırma, alternatif yorum geliştirme, işlevsel olmayan düşünceleri değiştirme gibi teknikleri kullanmayı öğrenek daha uyumlu davranışlar ve işlevsel düşünceler geliştirilmesi hedeflenir.
Referans: Clark, D. A. (1999). Cognitive behavioral treatment of obsessive-compulsive disorders: A commentary. Cognitive and Behavioral Practice, 6(4), 408-415.
Hazırlayan: Psk. Müge Gülen
