Çocuğumun parmağını emmesi normal mi?
Parklarda, alışveriş merkezlerinde, kimi zaman yollarda çocukların parmak emme davranışlarına tanık oluruz. Kimi zaman, çocuğunun parmağını emdiğini gözlemleyen ebeveyn panik olur ve ne yapacağını şaşırır. Peki, ebeveynler ne zaman bunu normal karşılamalı, ne zaman bunun bir problem olduğunu düşünmelidir?
Öncelikle şunu söylemek gerekir; 3-4 yaşa kadar olan bebeklerin parmak emme davranışı normal olarak adlandırılır. Çünkü bebek, anne karnında emmeyi öğrenir. Emmek, bebeğin sahip olduğu en kuvvetli reflekslerden biri olup, parmak emme davranışı zamanla genişler ve başka alanlara yayılır. Örneğin; oyuncaklarını, battaniye uçlarını, kıyafetlerinin kenarlarını ya da bunun gibi birçok eşyalarını emmeye başlarlar. 3-4 yaş dönemine kadar normal karşılanan emme davranışlarının, daha sonra sönmesi, yani çocuğun emmeyi bırakması beklenir. Sonraki yaşlarda devam eden parmak emme davranışı, takıntılı davranışlar kapsamına girmekte ve uygun yaklaşım ve tedavi gerektiren bir sorun olarak değerlendirilmektedir (Altun ve ark., 2010).
Çocuklar neden parmak emerler?
- Bildiğimiz gibi uyku öncesi, çocuklar için streslidir. Bu nedenle yatma zamanı geldiğinde parmak emme davranışı sıklaşır.
- Kimi zaman çocuk rahatlamak ve güvende hissetmek için parmak emer.
- Bebeklik döneminde memeden erken kesilme, biberon ya da yalancı meme kullanımı az olan çocuklarda, emme güdüsünün tatmin olamamasından dolayı parmak emme görülebilir.
-Bebeklik çağlarında parmak emen çocuklar, 5-6 yaşlarında da farkında olmadan bu harekete yönelip, parmak emmeye devam edebilirler.
-Bazı çocuklar zorluklar karşısında utandıklarında, ya da sıkıldıklarında parmaklarını emerler.
-Çocukların hayatındaki tetikleyici olaylar çok önemlidir, sevdikleri birinden ayrılma, onu kaybetme, ani bir korku, ebeveynlerinin boşanması gibi durumlar çocukların bebeklik dönemine dönmesine ve parmak emmenin yeniden başlamasına neden olabilir.
-Kendilerini yatıştırmak, sakinleşmek için parmak emme davranışı gösterebilirler.
-Fazla koruyucu ebeveynleri olan ve çocuğa yaşından daha küçükmüş gibi davranan ebeveynlerin çocuklarında parmak emme sık görülür.
-Evde canı sıkılan, boş kaldığında ve yalnız kaldığında parmak emme davranışı görülebilir.
-Korku, kaygı gibi duygusal sorunlar sonucu parmak emme davranışı görülebilir.
-Sık sık parmak emme davranışı, psikolojik bir sorun veya bir gerginlik sonucunda da ortaya çıkabilmektedir.
Ne yapmalıyız?
Çocukların 4-5 yaşından veya parmak emmeyi bıraktıktan sonra yeniden başlaması, psikolojik bir gerileme olarak görülebilir. Bu gerileme, genellikle kardeş kıskançlığı nedeniyle çocuğun bebekleşme isteğinden doğar. Bebekleştiğinde ilgi gören çocuk, bu ilgiyi bir ödül olarak algılar ve bu davranışı sürdürür. Burada çocuğu parmağını emmemesi için uyarmak, onun ilgi görmesi olacak ve çocuk yine ebeveynlerin ya da öğretmenlerinin dikkatini çekmek için parmak emmeye devam edecektir. Bu sebeple, çocuğu parmak emme davranışı üzerinden eleştirmek, “parmağını emmek hoş bir davranış değildir” demek veya “sen artık büyüdün”, “bunu yapmamalısın”, “neden bunu yapıyorsun?” gibi söylemlerde bulunmak yanlış olacaktır.
Eğer çocuğunuz parmağını emiyorsa, onun dikkatini dağıtmak, ona sorumluluk vermek, ilgi çekmesine gerek kalmadan onunla ilgilenmek ve onunla oyun oynayarak ellerini kullanmasını, dikkatinin eli yerine oyunda ya da etkinlikte olmasını sağlamak konusunda onu desteklemeniz mümkün.
Ne zaman uzman desteği almalıyım?
Parmak emme davranışı çoğunlukla 11-12 yaşlarında kendiliğinden ortadan kalktığından ebeveynlerin fazla endişelenmesine gerek yoktur, ancak bunu çok sık yapan çocuklarda damak anormallikleri ve emilen parmakta biçim bozuklukları oluştuğu görülmektedir. Bu durum sağlığını etkileyeceğinden, bir an önce davranış değişikliğine gidilmesi gerekmektedir. Okul çağındaki çocuklarda, akranlarının da dikkatini çekecek ve sosyal alanda da çocukları rahatsız edecek bir davranış olduğundan uzman desteği alınması çocuğun rahatsız olmaması ve kaygısının artmaması için önerilmektedir. Okul öncesi dönemde ise, eğer çocuğunuzun bu davranışının psikolojik bir sorun veya bir gerginlik sonucunda da ortaya çıktığını düşünüyorsanız (örneğin; kardeşi doğduktan sonra, anneannesi memlekete gittiğinde, okulda sınıfa çıktığında, kalabalık ortamlarda artması gibi.) ve ne yaparsanız yapın buna engel olamıyorsanız bir uzmandan destek almanız önerilir.
Berat Arifoğlu
Klinik Psikolog
Comments